Zengibar Kalesi, Bozkır İlçesi’ne
bağlı Hacılar, Ulupınar, Yazdamı ve Işıklar Köyleri arasındaki Asar Tepe olarak
bilinen 1803 m. rakımlı tepede kurulmuş eski bir yerleşimdir. Etrafı son derece
güçlü sur duvarlarıyla çevrili olan kentte yaşayan insanlar, Bozkır ve
çevresinde günümüzde yaşayan halk gibi kahramanlıklarıyla ve vatan sevgisiyle
bilinen insanlardı. Yabancı güçlere tarihin hiçbir döneminde teslim olmamışlar
ve zor durumda kaldıkları zamanlarda da teslim olmayıp kendilerini ateşe atarak
yanmışlardır.
Bu
özellikleriyle bilinen Zengibar Kalesi
maalesef yıllarca ihmal edilmiş ve hak
ettiği değeri bulamamıştır. Böylece Bozkır çevresinin turizm potansiyeli
açısından büyük bir kayıp olmuştur. Batı Anadolu Bölgesi’ndeki Efes’ten bile
daha önemli bir antik kent olmasına rağmen Zengibar Kalesi’nin adını bugün
Bozkır halkının çoğu bile duymamıştır. Her kim Asar Tepe’ye çıkıp antik kente
bir baksa, bütün ihtişamıyla araştırılmayı ve bilimsel kazıları bekleyen kent
karşısında hayıflanacaktır.
Türkiye’de
böylesi antik kentlerde Kültür Bakanlığı’nın izniyle Üniversitelerin Arkeoloji
Bölümleri tarafından arkeolojik yüzey araştırmaları ve arkeolojik kazılar
yapılmaktadır. Kazı çalışmaları için öncelikle birkaç yıl kazma vurmadan
kentteki mevcut kalıntıların tespiti için yüzey araştırması yapılması, kentin
topoğrafik detaylı haritasının çıkarılması, detaylı fotoğraflarının çekilmesi
ve mimari yapıların planlarının çıkarılması istenmektedir. Bunlar
tamamlandıktan sonra ise kazı çalışmalarına izin verilmekte ve bundan sonra
kentin toprak altındaki değerlerinin çıkarılmasına ve kentin turizme açılmasına
izin verilmektedir.
Zengibar
Kalesi’nde kazı yapabilmek için 2009 yılında Kültür Bakanlığı’na müracaat ettim.
Ancak Bakanlık tarafından öncelikle kentte yüzey araştırmalarının tamamlanması
istenmiştir. Bu istek ve hedef doğrultusunda 2013 yılı çalışmalarımızda
Zengibar Kalesi’nin detaylı haritasının çıkarılması çalışmaları yapılacaktır.
Bu tür çalışmalar bir ekip ve çeşitli teçhizat yardımıyla yapılabilmektedir. Bu
yüzden oldukça maliyetli bir çalışmadır. Ancak böyle bir çalışma yapılabilirse
önümüzdeki yıllarda Zengibar Kalesi’nde kazı yapabilmenin yolları açılacak ve ilerideki
kazı çalışmalarında bu haritalama çalışmaları büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
Türkiye’de
bu tür çalışmalar genellikle sponsorlar desteğiyle yürütülmekte ve sponsorların
çalışmanın her aşamasında, bilimsel sunumlarda, yazılan kitap gibi yayınlarda
sürekli reklam edilmesi sağlanmaktadır.
Zengibar
Kalesi’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle 3 yıldır sürdürmekte olduğumuz
arkeolojik yüzey araştırmalarının temel gayelerinden biri, Bozkır’ın önemli bir
değeri olan bu antik yerleşmenin Bozkır ve Türkiye turizmine kazandırılması ve
bölge ekonomisinin canlanmasına katkı sağlamaktır.
Bu
amaçlar ve hedefler doğrultusunda Bozkırlı ve Bozkır’a gönül vermiş iş
adamlarımızın her zaman desteğine ihtiyacımız olacaktır. İstenmesi durumunda,
Zengibar Kalesi’ni merak eden hemşerilerimize, çalışmalarımıza katkı sağlamayı
düşünen ya da konuyu merak eden herkese daha detaylı bilgiler vermek için her
zaman hazırız.
Kazancınız
bol ve bereketli olsun.
Yrd. Doç. Dr. Osman DOĞANAY
Nevşehir Üniversitesi
Fen-Edebiyat Fakültesi
Arkeoloji Bölümü
Nevşehir
Tel. 0530 777 64 45
E-mail: osmandoganay@hotmail.com
Yorumlar
Yorum Gönder